Algemene ziekteverschijnselen

Zoals je wellicht gemerkt hebt is ieder varken gek op eten. Een belangrijk signaal dat je varken ziek is, is als hij niet meer eet of niet meer zoveel plezier beleeft aan eten. Als je varken niet meer eet is het verstandig de dierenarts te bellen.

Een ander signaal is het lusteloze varken. Snel genoeg zul je het verschil herkennen tussen een lui maar tevreden soezend varken, of een lusteloos varken wat niet goed in zijn vel zit. De laatste is niet alert als je langsloopt, komt niet van zijn plek als je aandacht of wat lekkers geeft en lijkt niet geïnteresseerd in de wereld om hem heen. Of is juist erg onrustig en vertoont ongemak of pijn.

 

 

Obstipatie en diarree

Obstipatie is een bekend probleem bij varkens, daar kunnen ze echt niet lekker van zijn. Je herkent het aan een varken wat lusteloos is, misschien nog wel eet, maar met duidelijke pijn in zijn buik rondloopt en die probeert een aantal malen zijn behoefte te doen maar wat niet tot het gewenste resultaat leidt. Varkens kunnen zoveel last van hun buik hebben dat je al snel aan ergere dingen zou denken als je het varken ziet (kreupelen, puffen, hijgen etc.).

Een flinke scheut olie (olijf, zonnebloem, kokos) door het eten van je varken kan helpen. Als de obstipatie te lang aanhoudt (24-48 uur) schakel dan een dierenarts in.

Diarree is de andere zijde van dit spectrum. Een varken met diarree hoeft niet ziek over te komen. Als het iets verkeerds heeft gegeten dan kan de diarree “slechts” een mechanisme van het lijf zijn om het verkeerde eten eruit te werken. Diarree kan bij varkens alle kleuren aannemen. Er zijn voorbeelden bekend van metaalachtig grijs, zilverkleurig, bruin, geel, groen.

Als je varken wel ziek is, koorts heeft of er zit bloed bij de ontlasting, is de kans groot dat de diarree komt door een virus of een bacterie. Geadviseerd wordt bij ziekte en aanhoudende diarree (24-48 uur) de dierenarts te bellen. In veel gevallen zal Norit worden voorgeschreven omdat dit naast de ontlasting te verdikken en de darmflora tot rust te brengen, ook eventuele schadelijke stoffen in maagdarmstelsel opneemt en zo het varken kan helpen sneller de kwade stoffen af te scheiden. Zorg er bij diarree voor dat je varken goed drinkt! In dit geval kun je je varken helpen door een beetje appelsap aan het water toe te voegen om hem te verleiden te drinken. Als je varken nog eet, kun je ook stukje appel in de drinkbak leggen om ervoor te zorgen dat er water binnenkomt. Als de diarree lang aanhoudt zal een goede dierenarts het advies geven rijst en rijstewater te geven, met een heel klein (!) beetje zout om ervoor te zorgen dat je varken vocht vasthoudt.

 

 

Overgeven

Als je varken overgeeft is dat een serieus waarschuwingssignaal. Er zijn twee momenten waarop varkens relatief onschuldig overgeven; bij wagenziekte (sommige varkens worden echt goed wagenziek, vaak wordt dat beter als ze ouder worden) en als je varken zich vol heeft gestouwd met (bedoelde of onbedoelde) hoeveelheden voer. Natuurlijk is het van belang dan te weten wat het heeft gegeten. Maar varkens zijn in staat zich ziek te eten aan hoeveelheid eten.

 

 

Giftige planten

Als het varken overgeeft door wat het gegeten heeft en niet perse hoeveel het gegeten heeft, is het van belang snel te handelen. Hoewel het spijsverteringsstelsel van varkens erom bekend staat veel te kunnen hebben en uit weinig eten (qua hoeveelheid en rijkdom) veel te halen, kan dit bij giftig eten juist heel vervelend tegen ze keren.

Je kunt er niet vanuit gaan dat je varken weet wat goed voor hem is en dus bijvoorbeeld in de tuin van giftige planten afblijft. Op www.minivarkens.com staat een lijst met giftige planten, struiken en bloemen. Neem altijd contact op met de dierenarts als je een sterk vermoeden hebt dat je varken aan giftige planten heeft gezeten.

Soms is het zo acuut dat je zelf thuis eerst moet handelen, als je varken bijvoorbeeld een erg giftige plant heeft gegeten in een stevige hoeveelheid en ziekte vertoont als schuimbekken, omvallen, lusteloosheid, laat het dan geforceerd overgeven door zout water in de keel te spuiten voordat je naar de dierenarts gaat of gaat zitten wachten op de dierenarts.  

 

 

Schurft en wormen

Varkens zijn gevoelig voor schurft en wormen. Schurft of schurftmijt is te herkennen aan jeuk, roodheid en een typische bruinrode afzetting met name in mondhoeken, rond de ogen, in de oren, in de nek/hals-zone en tussen de achterpoten. Eenmaal aanwezig is schurft een lastig te behandelen probleem. De kruisbesmetting van meerdere varkens en het niet goed desinfecteren van de leefomgeving van het varken kan ervoor zorgen dat het een langslepend bestrijdingsproces wordt. Dit geldt ook voor eenmaal aanwezige worminfecties. Zowel tegen schurft als tegen wormen worden varkens gewoonlijk twee tot drie keer per jaar geïnjecteerd met de werkzame stof ivermectine (handelsnaam: ivomec). Deze injectie kun je halen bij de dierenarts. Er zijn ook wormkorrels die je kunt geven bij het voer (Rintal wormkorrels), deze werken niet tegen schurft. Als je varken een worm- of schurftinfectie heeft zul je de injectie moeten herhalen na 3 weken in verband met uitkomende eitjes.

 

 

Stress

Varkens zijn routinebeesten en daardoor erg stressgevoelig. Veranderingen verteren ze slecht. Verhuizing, vreemde mensen in huis, het doorbreken van de dagelijkse routine roept bij varkens stress op. Ook opgejaagd worden door honden of andere dieren/ mensen is erg stressvol. Een varken wat niet snel genoeg herstellen kan van de stress kan zichzelf letterlijk dood-stressen. Het is dus belangrijk te investeren in een goede band waarbij het varken jou vertrouwd om hem te helpen sneller rustig te worden bij veranderende omstandigheden. Het varken een truc laten doen en het varken afleiden van de stressor helpt erg goed. Zorg dus altijd voor wat lekkers op zak een commando waar je ze mee aan het werk kan zetten.

Daarnaast blijkt uit onderzoek dat varkens die jong een goede balans hebben meegekregen in uitdagende nieuwe situaties (mee op pad bijvoorbeeld, nieuwe ontmoetingen) en veiligheid en routine beter kunnen omgaan met veranderingen op een latere leeftijd.

 

Serieuze ziektes en aandoeningen kun je vinden op www.levendehave.nl (onder het kopje varkens). Hieronder vermelden wij er enkele.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Huidaandoeningen

Vanwege de droge en gevoelige huid van varkens, zijn varkens relatief gevoelig voor huidaandoeningen. Een varken wat lang in de zon rondrommelt kan serieuze zonnebrand krijgen. Jonge varkens, lichtgekleurde varkens en varkens met een gevoelige huid worden dan ook liever met zonnebrandolie ingesmeerd op een warme zonnige dag. Eczeem, allergisch eczeem en andere overgevoeligheids- of allergische reacties zijn niet onbekend bij varkens. Hun huid lijkt in die zin erg op die van de mens.

 

 

Dippity Pig Syndrome, streptokokken meningitis, epilepsie, hernia

Een veelvoorkomend en typisch minivarken-probleem is dippity pig syndrome (DPS). Een dippity-aanval is heel vervelend om te zien, daarom besteden we er hier aandacht aan. Als je varken DPS heeft dan zul je een varken zien met veel pijn en paniek een een omvallende, duikende (“dippende”) achterhand. Je zal schrikken omdat het lijkt of je varkentje epileptische aanvallen heeft of verlamd is. Direct zul je ook zien dat deze houding niet lang aanhoudt maar dat het na een aantal seconden “slepen” van de achterhand (de achterpoten en onderste deel van de rug) weer opstaat. In sommige gevallen ontstaan laesies op de rug. Die herken je door natte plekken op de rug. Dit is bloedserum wat door het openbarsten van de huid op de rug naar buiten komt. Vaak lichtroze of doorzichtig van kleur. Op het minivarken-forum staan foto’s en filmpjes van varkens met DPS. Een DPS-periode duurt 24-72 uur. De oorzaak is onduidelijk maar wordt gelinkt aan de lente (allergische oorzaak) en stress (intern in het varken, of extern in de omgeving van het varken). Zo onverwacht als het komt zo verdwijnt het ook weer tussen 24-72 uur. Wat je kunt doen is het varken rustig houden en zo min mogelijk in paniek te laten raken door het besef dat zijn achterhand het niet doet (dit lijkt ook echt invloed te hebben op de duur van de episode), zorgen dat het zijn hoofd laag houdt om niet onnodige spanning op de rug te zetten, een paracetamol (kinderdosering voor een volwassen varken; ½ tablet per 4 uur max) toedienen voor de pijn en zoveel mogelijk rust creëren.

Zeker de eerste keer dat je zoiets mee maakt schrik je je rot. Er is nog een aantal ziekten dat vergelijkbare verschijnselen vertoont als DPS. En het onderscheid is belangrijk voor de juiste verzorging van je varken. Hoe vervelend DPS er ook uit ziet, het gaat over. Meestal zonder ingrijpen van de dierenarts.

 

Varkens kunnen echter ook deze verschijnselen vertonen door een streptokokken infectie, epilepsie of een hernia. Dit zijn veel serieuzere medische aandoeningen die gelukkig veel minder vaak voorkomen. Wij volstaan hier door te zeggen dat een dierenarts je kan helpen bij dit onderscheid, maar dat het goed is om ruwweg te onthouden dat streptokokken meningitis een heel ziek varken oplevert (koorts of juist onderkoeling, ellendig) en bij DPS het varken behalve dat het ongemakkelijk is en pijn in de rug heeft verder niet ziek is. Epilepsie beperkt zich in tegenstelling tot DPS niet alleen tot de achterhand helaas, maar zal het varken doen laten omvallen. Een hernia is te testen met een reflextest van de achterbenen. Als het varken een geforceerde ongemakkelijke stand van zijn achterbenen corrigeert, betekent het dat de signalen van de zenuwen in de rug nog goed doorgegeven worden. Een dierenarts zal deze tests uitvoeren om de juiste diagnose te kunnen stellen.   

​

Heeft jouw varken Dippity of Dippity gehad? Vul dan aub het Dippity formulier in dat je via de link bovenaan de pagina kunt vinden. We verzamelen zo veel mogelijk informatie om meer inzicht te krijgen in deze aandoening.